12.04.2016’da Business HT’de yayınlanan yazım…
Jeopolitik riskleri internet üzerinden topladığı verilerle analiz eden Amerikan Predata şirketi, Türkiye’deki saldırı olasılıklarını bugüne kadar doğru tahmin ettiğini açıklıyor. Şirketin kurucusu James Shinn’e göre uzmanlar, şirket verilerini takip ederek sistemi öngörü amacıyla kullanabilir.
İnternet üzerinden topladığı verilerle jeopolitik riskleri önceden belirleyen Predata adlı şirketle Bloomberg’in geçtiğimiz günlerde yayınladığı haberi sayesinde tanıştık. Merkezi ABD’nin başkenti Washington D.C.’de yer alan Predata’ya göre farklı online ortamlardaki veri paylaşımları aracılığıyla muhtemel bir saldırıyı tahmin etmek mümkün.
10 yıldan fazla bir süre CIA’de (Merkezi İstihbarat Teşkilatı) görev yapmış James Shinn tarafından kurulan şirket, Wikipedia, YouTube, Facebook ve Twitter gibi platformlardaki mevcut hareketliliği geçmiş istatistiklerle karşılaştırıyor. Shinn’e Türkiye’deki saldırılarla ilgili Predata’nın gerçekleştirdiği tahminleri sorduk.
- İncelediğiniz ülkeler arasında Türkiye var mı?
Evet, var. Predata platformunun temeli dünyadaki her ülkeyle ilgili sinyalleri işleyecek şekilde yaratıldı; “Güney Çin Denizi Anlaşmazlığı” ya da “IŞİD” gibi ülke dışı yüzlerce başlık da var. Müşterilerimiz bu sinyal setlerini ayarlayabilir ve anlamaya çalıştıkları olaylarla ilgili kendi konularını yaratabilirler.
- İstanbul ve Ankara’daki saldırıları öncesinde tespit edebildiniz mi?
Tahminlerimizin isabetliliği ve saat seviyeleri, ülkelerle ilgili sinyallerin kalitesine göre değişiyor. Türkiye ile ilgili oldukça doğru tahminlerde bulunuyoruz (Bir saldırı ihtimalinin yüzde 45’ten fazla olduğu durumların yüzde 74’ünde 30 gün içinde bir saldırı gerçekleşti). Tahminlerimizin seviyesi saldırıdan önceki hafta yüzde 45’ten daha yüksek olmaya meylediyor. Son 18 aydan bazı örnekler verecek olursak:
– 10 Ocak 2015’te İstanbul’un doğusundaki bir AVM’de patlayıcı bulunmadan önceki 30 gün içinde tahminlerimizin seviyesi yüzde 30’dan 52’ye yükseldi.
– 31 Mart 2015’te Mehmet Kiraz kaçırılmadan ve saldırganlarla beraber öldürülmeden önceki 30 gün içinde tahminlerimizin seviyesi yüzde 47’den 65’e yükseldi.
– 20 Temmuz 2015’teki Suruç saldırısından önceki 30 gün içinde tahminlerimizin seviyesi yüzde 45 ve 50 arasında seyretti.
– 10 Ekim 2015’te Ankara’daki barış mitingine düzenlenen terör saldırısından önceki 30 gün içinde tahminlerimizin seviyesi yüzde 50 ve 60 arasında seyretti.
– 12 Ocak 2016’da İstanbul’daki ihtihar bombacısından önceki 30 gün içinde tahminlerimizin seviyesi kademeli olarak yüzde 44’den 58’e tırmandı.
– 17 Şubat 2016’da Ankara’da arabayla düzenlenen bombalı saldırıdan önceki 30 gün içinde tahminlerimizin seviyesi yüzde 55 ve 60 arasında kaldı.
– 2 Mart 2016’dan beri tahminlerimizin seviyesi yüzde 55’in üzerinde kaldı ve o tarihten beri birkaç olay yaşandı.
Ancak bizim tahminlerimiz ülke çapında oluyor, doğrulukları kanıtlansa bile Türkiye’de neresinde saldırı olabileceğini bilemiyoruz. Alanda tecrübeli olan ve bölgedeki uzmanlığını kullanan müşterilerimizden biri sistemi bu amaçla kullanabilir; ancak bu bizim temel işlevimiz değil.
- Herhangi bir terör saldırısının düzenleneceğini tahmin ettiğiniz zaman yetkilileri bilgilendiriyor musunuz? Sisteminiz bu saldırıları önlemek adına nasıl işliyor?
Kendimizi istihbarat servisi ya da risk uyarısında bulunan profesyonel bir servis olarak geliştirmiyoruz; onun yerine kamuda ya da özel sektördeki müşterilerimizin online analiz yaparak öngörülerde bulunmasını sağlayacak bir güç platformu geliştiriyoruz. Sistem şu andaki haliyle de yeterince güçlü, ancak biz bir tehdit seviyesi değiştiğinde durumu değerlendirmesi için müşterimizin uzmanlığına güveniyoruz. Sayısı gittikçe artan müşterilerle çalıştıkça bu tip saldırıların gerçekleşmesinin önlenmesi adına uyarı sistemimizin gittikçe yükselen bir etkisi olacağına inanıyoruz; ama biz ticari bir yazılım şirketiyiz, istihbarat organizasyonu değiliz.
- Güvenlik politikalarının geleceğiyle ilgili ne düşünüyorsunuz? Nasıl bir veri toplama sistemi istihbarat servislerinin bu tarz suçları engellemesini sağlar?
Potansiyel güvenlik olaylarıyla ilişkili aktörler internette dijital ayak izlerini bırakıyorlar, Predata gibi uygun veri toplama ve analiz etme sistemleriyle hükümetler sadece terör saldırılarıyla ilgili değil, birçok olayla ilgili gerçekleşmeden uyarı alabilecek. Örnek vermek gerekirse Rusya’nın NATO hava sahası ihlalini doğru bir şekilde öngördük.
- Predata dünya için nasıl bir jeopolitik ya da finansal risk öngörüyor?
Bu soruya cevap olarak verilecek belli bir öngörümüz yok. Tek söyleyebileceğimiz olay ontolojimiz çok esnek, eğer müşterilerimiz herhangi bir jeopolitik ya da finansal risk üzerine çalışmak isterse, onlar için yeni bir olay tipi yaratıp sonra da onu takip etmeye başlamak çok kolay.