REKABET TURKCELL’İN PAZAR PAYINI KISIYOR

13.Haziran.2016’da Business HT’de yayınlanan yazım…

Mobil alanda sıkı bir rekabete giren telekomünikasyon sektörü oyuncularının son bilanço rakamlarında daha çok karlılık ve gelirlerine vurgu yaptığını gördük. Rakamlar ise asıl rekabetin abone sayısında yaşandığını ortaya koyuyor. Özellikle Turkcell‘in 2016’nın ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 673 bin aboneyi kaybetmiş olması dikkat çekiyor.

Turkcell’in 2016 ilk çeyrek bilanço rakamlarında gelirlerinin ve karlılığının parlak bir tablo çizdiğini gözüyoruz. Ancak bir önceki çeyreğe göre abone sayısında düşüş görülmesi, sektör analistleri tarafından Turkcell’in uzun zamandır yaşadığı pazar kaybının bir yansıması olarak görülüyor.

TEB Yatırım’dan Toygun Onaran, Turkcell’in abone sayısındaki düşüşün sadece son çeyrekte görülen bir durum olmadığını belirterek, “Özellikle ön ödemeli hatlarda 2012 yılından bu yana sürekli bir düşüş görmekteyiz. Son birkaç çeyrektir Turkcell aktif olmayan ön ödemeli hatlarını iptal ediyor, bu sebeple abone sayılarında daha hızlı bir kayıp söz konusu oldu” sözlerini kaydediyor.

2010’DAN BERİ EN YÜKSEK KAYIP

Credit Suisse, Turkcell’in birinci çeyrek rakamlarıyla ilgili yayınladığı notunda kaybedilen 673 bin abonenin bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3, bir önceki çeyreğe göre yüzde 2’lik bir kayba işaret ettiğini aktardı. Kurum bunun 2010’un birinci çeyreğinden beri en yüksek abone kaybına işaret ettiğini vurguluyor.

Bu rakamın 2015 mali yılında kaybedilen 624 bin aboneden daha yüksek olduğuna dikkat çeken kurum, eğer tersine çevrilmezse bu durumun 2016 mali yılı hedefleri için aşağı yönlü bir risk teşkil ettiğine dikkati çekiyor.

TURKCELL’İN EN İYİ BİRİNCİ ÇEYREĞİ

Turkcell ise Business HT’ye yaptığı açıklamada, yılın ilk üç aylık döneminde hem Türkiye’de hem de grup olarak şirketin gelir ve FAVÖK’te birinci çeyrek bazında tüm zamanların en yüksek sonuçlarına ulaştığını belirtti.

Turkcell, “Söz konusu dönemde Turkcell Grup’un gelirleri yüzde 8,3 büyürken, grup gelirlerinin yüzde 91’ini oluşturan TurkcellTürkiye’nin gelirleri ise yüzde 10 artışla 2 milyar 928 milyon TL’ye ulaştı” açıklamasında bulunarak faturalı, fiber ve televizyonda müşteri kazanımına devam ettiğini vurguladı.

DÜŞÜŞ ÖN ÖDEMELİ HATLARDA

Turkcell’in son çeyrekte yaşadığı abone sayısındaki düşüşü “ön ödemeli” olarak tabir edilen kontörlü hatlar oluşturuyor. Turkcell, uzun zamandır hiç yükleme yapmayan ön ödemeli hat aboneliklerinin sona erdirildiğini belirterek ilk çeyrekte 196 bin, son iki çeyrekte toplam 575 bin hattın sistem dışı bırakıldığını aktardı.

Turkcell, sona erdirilen hatlar ön ödemeli olduğundan abone başına ortalama gelirin (ARPU) etkilenmediğini hatta iyi bir sonuç verdiğini ifade ederek, “Faturalı müşteri sayısı geçen yıla göre 1,2 milyon artarak müşteri bazının yüzde 50’sine ulaşmıştır. Sadece 3 aylık dönemdeki faturalı abone sayısındaki artış ise 124 bin olmuş ve toplam faturalı abone sayısı 16,7 milyona ulaşmıştır. Yılın ilk üç aylık döneminde artan faturalı abone bazı, data ve servis gelirleri sayesinde mobil ARPU ise geçen yıla göre yüzde 8,8 artarak 24,7 TL’ye ulaşmıştır” açıklamasında bulundu.

Sosyal medyada ve basında çıkan haberlerde ise Turkcell’in abone kaybında marka hakkında yürütülen negatif kampanyanın bir etkisi olduğu öne sürülmüştü. Çocuk istismarı haberleriyle tepki çeken Karaman’daki Ensar Vakfı’na Turkcell’in sponsor olması, sosyal medyada şirkete bağlı aboneliklerin sona erdirilmesi yönünde bir kampanya düzenlenmesine neden olmuştu. Bu negatif kampanyanın mart ayının ortalarında başlamış olması, ilk çeyrek rakamlarına yansımamış olduğu şeklinde yorumlanıyor.

Bu haberlerin abone bazında hızlı bir kayba yol açamayacağını düşünen TEB Yatırım’dan Onaran, “2012 yılında ön ödemeli hatlar toplam abone sayısının %62,4’ünü oluştururken bu oran 2016’nın birinci çeyreğinde yüzde 50’nin altına düşmüştür” diyerek ortaya çıkan tabloyu özetliyor.

AGRESİF FİYAT REKABETİ

BTK’nın (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) 2015 verilerine göre mobil işletmecilerin pazardan aldıkları pay abone sayısına göre şu şekilde sıralanıyor: Turkcell yüzde 46,2 ile pazar birincisi, Vodafone yüzde 30,4 ile ikinci ve Avea (Türk Telekom) yüzde 23,4 ile üçüncü. Abonelerden elde edilen gelirler açısından Turkcell yüzde 47,3, Vodafone yüzde 30,3, Avea (Türk Telekom) yüzde 22,4’lük bir pazar payına sahip.

Bu rekabetin en büyük göstergelerinden beri Türk Telekom ve Vodafone’un agresif fiyat kampanyalarıyla Turkcell’in mobil sektördeki liderliğini sarsmaya çalışması. Ayrıca mobil sektöre şimdi yeni bir oyuncunun daha katılması bekleniyor. Sabit hatlarda 70 bini aşkın abonesi bulunan NETGSM, yılbaşından sonra Türkiye’nin dördüncü mobil operatörü olacak.

Deniz Yatırım’dan analist Behlül Kataş, Turkcell‘in “faturasız hatlardan ziyade daha katma değerli diye tabir edilen faturalı abonelere odaklanmasının” abone kaybında etkili olduğunu aktarıyor. Diğer yandan Kataş, “Telekom sektöründe uzun süredir devam eden agresif fiyat rekabetinin etkisiyle pazar lideri Turkcell’in rakiplerine kıyasla pay kaybetmesi uzun zamandır süregelen bir olgu” saptamasında bulunuyor.

Kataş yine de abone sayısının yanıltmaması gerektiğine dikkati çekerek Turkcell’in son çeyrekte operasyonel marjlarının gayet güçlü geldiğini, bunda da katma değerli müşteri odağının etkili olduğunu belirtiyor.

TEB Yatırım’dan Onaran da Turkcell’in gelirlerini artırırken karlılığını korumayı başardığını aktararak bunun ikinci çeyrekte de sürmesini bekliyor. Onaran, “Mobil data gelirleri 4.5G hizmetlerinin devreye girmesi ile olumlu etkilenecektir. Kullanımı özendirici kampanyaların etkisi sebebiyle mobil data kullanımının gelirlere etkisini bu çeyrekte tam olarak göremeyeceğiz fakat kademeli olarak bunun katkısı yılın ikinci yarısında yükselecektir” yorumunda bulunuyor.

Öte yandan Turkcell’in performansıyla ilgili herkes aynı derecede olumlu görüşe sahip değil. Yabancı bir kurumdan ismini vermek istemeyen bir analist, Turkcell’in ciddi bir pazar kaybı yaşadığı görüşünde. Business HT’ye konuşan analiste göre önümüzdeki çeyreklerde Turkcell’in kullanıcı sayısındaki düşüşün devam etmesi şirketin kredibilite sorunu yaşamasına neden olabilir.

Turkcell her çeyrek abone kaybettiği için bunu önemsizmiş gibi gösteriyor; ARPU yaratmayan ön ödemeli hatlarda abone kaybettiklerini söylüyorlar ancak bu aboneler de sonuçta diğer operatörlere kayıyor, hatta belki daha yüksek paketlere geçiyorlar. Bu iddiayı güçlendirecek şekilde Vodafone ve Avea ARPU’larında bir düşüş görmüyoruz. Turkcell’in karlılığını artırma odağı olduğu için abone kaybı trendinin geri dönmeyeceğini düşünüyorum, rakiplerine kaptırdığı müşterileri geri kazanması çok maliyetli” ifadelerini kullanıyor.

BTK’nın raporunda 2015 yılı dördüncü çeyrek itibarıyla Turkcell için abone başına aylık gelir 24,7 TL, Vodafone için 25,2 TL, Avea için ise 23,5 TL olarak görülüyor. BTK’ya ait aşağıdaki grafikte ise Türkiye’de hizmet veren mobil işletmecilerin 2014 yılından itibaren üç aylık ortalama ARPU rakamları yer alıyor.

Telekomünikasyon sektörü oyuncularına göre Turkcell’in pazardaki payını olumsuz etkileyebilecek dört etmen daha var: BTK  tarafından “etkin piyasa gücü” olarak sınıflandırılması dolayısıyla belirli regülasyonlara tabi tutulmasının rekabet gücünü düşürmesi; üst kademeli yöneticilerde yapılan çok sayıda değişikliğin yönetim açısından soru işareti doğurması; dijital satış kanallarına geçiş sürecinin başlamasıyla geleneksel dağıtım kanallarının geri planda kalmasının satışları olumsuz etkilediği iddiaları; Vodafone ile Türk Telekom’un eksiklerini gidererek sıkı rekabet koşulları yaratması.

REKABET NASIL ŞEKİLLENİR?

Bütün bu tablonun ortasında operatörler aynı zamanda teknolojik altapı açısından da sıkı bir rekabetin içinde. 4G olarak bilinen LTE’de ve geleceğin mobil bağlantı altyapısına işaret eden 5G’de istenilen hıza ulaşmak için fiber altyapı büyük önem taşıyor.

BTK’nın 2015 verilerine göre fiber altyapıda avantajlı konumda olan Türk Telekom’un 211.5 kilometre fiber uzunluğu varken diğer mobil işletmecilerin fiber uzunluğu 56.5 kilometre. Bu yüzden operatörler fiber altyapıda da kapışıyor.

Deniz Yatırım’dan Kataş, 4.5G’de Turkcell ve Avea’nın iyi konumlandığını belirterek bundan sonra rekabetin nasıl şekilleneceğine bakmak gerektiğini söylüyor: “Sektör için baktığımızda bence fiyat rekabeti sürmeye devam edecek ve Turkcellana stratejisi olan katma değerli müşteriye odaklanmayı sürdürecektir. Bu kapsamda belki bir miktar daha pazar payı kayıpları olabilir ama abone sayısı başlı başına bir performans kriteri kabul edilmemeli.”

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir