19 Ocak 2013 – Milliyet
20. yüzyılın en önemli entelektüellerinden, siyasi aktivist ve dilbilimin çığır açan düşünürü Noam Chomsky İstanbul’a geldi. Chomsky, dün Boğaziçi Üniversitesi’nin düzenlediği “2013 Hrant Dink İnsan Hakları ve İfade Özgürlüğü Konferansı”nda, “Türkiye ve Oluşan Dünya Düzeni” konulu bir konuşma yaptı. Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) dilbilim profesörü olan Chomsky, dilbilime getirdiği yenilikçi teorilerin yanı sıra neoliberal ve kapitalist sistemi, ABD dış politikasını, kitle iletişim araçlarının toplum üzerinde kurduğu iktidarı kıyasıya eleştirmesiyle günümüzün en büyük filozoflarından biri.
85 yaşındaki profesörün dünyayı daha yaşanır bir yer kılmak için verdiği uğraş ve mücadele tutkusu sayesinde hatırı sayılır bir hayran kitlesi edindiğini dün konuşma başlamadan kampüste uzun kuyruklar oluşturan ve salona dolup taşan yüzlerce insandan görmek mümkündü. Chomsky’nin Hrant Dink anısına düzenlenen bir konferans için konuşmacı olarak gelmesi, Dink gibi insan hakları ve ifade özgürlüğü için mücadele eden biri olması sebebiyle çok anlamlıydı. Adalet Ağaoğlu ve Ümit Boyner’in de aralarında bulunan kalabalık dinleyici kitlesi, salona giren Chomsky’yi ayakta alkışladı.
İnsan hakları ilerledi
Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu, “Altı yıldır Hrant Dink’in hayatını anlamlandırmak ve bir nebze olsun vidanımızda açılan yaraları sarıp teselli bulmak için bu konferansları düzenliyoruz” dediği konuşmasından sonra Chomsky’yi sahneye davet etti. Chomsky “Geçen yıl Türkiye’de katıldığım bir ifade özgürlüğü konferansında, Türkiye’deki gazetecilerin tutuklanma tehlikesine karşın hala mücadele ettiklerini gördüğümde çok etkilendim. Türkiye bununla gurur duymalı” diyerek konuşmasına başladı. 2012’nin sonunda Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün “Türkiye: Dünyadaki en büyük gazeteci hapishanesi” başlıklı raporuna da değinen Chomsky, Türkiye’deki gazetecilerin Dink’ten aldığı mirası sürdürmesinin zor olduğunu dile getirdi. Chomsky her şeye rağmen Türkiye’de insan hakları namına büyük ilerlemelerin görüldüğünü de kaydetti.
Türkiye arabulucu olabilir
Chomsky, ABD’nin sahip olduğu güçte oynamaların yaşanması sebebiyle değişen yeni dünya düzeninde Türkiye’nin İran ve Amerika arasında arabulucu rol oynayabileceğine değindi. ABD hâlâ en etkili küresel güç olmaya devam etse de, gücün dünyanın diğer bölgelerine da kayacağı ve yayılacağını ifade eden ünlü düşünür, Türkiye’nin kendisine kuvvetli bir yer edinebilmesinin ancak “kendi evindeki” problemleri, en önemlisi de Kürt sorununu çözmesiyle olabileceğini vurguladı. Kürt sorununu çözmek için müzakerelerin düzenlenmesinin hayati olduğunu söyleyen Chomsky, Paris’te Sakine Cansız, Leyla Söylemez ve Fidan Doğan’ın ölümüne yol açan suikastların barış sürecine sekte vurmaması gerektiğini dile getirdi.
Osmanlı mirasına vurgu
Bölgedeki değişikliklerin, özellikle de Irak’taki özerk Kürt yönetiminin daha büyük bir Kürt devletine dönüşmesi ihtimalinin Türkiye’nin güneydoğusunu ve tüm bölgeyi önemli ölçüde etkileyeceğini belirten Chomsky, “Öyle günler gelebilir ki Osmanlı’da olduğu bir gezgin serbestçe Kahire’den Bağdat’a oradan da İstanbul’a gidebilir” diyerek Osmanlı mirasının yön gösterici olabileceğinin altını çizdi. Sözlerini noktalayan Chomsky’ye Hrant Dink’in eşi Rakel Dink tarafından verilen plaketin ilk başta bulunamamasıyla gülen izleyiciler, Chomsky’yi yaşarken görmüş olmanın mutluluğuyla salonu terk etti.